از رجایی تا پزشکیان/ رؤسای جمهور ایران در سازمان ملل چه گفتند؟

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو؛ اولین حضور پس از انقلاب اسلامی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل، در سال ۱۳۵۹ و با نطق محمدعلی رجایی، نخست‌وزیر وقت جمهوری اسلامی ایران رقم خورد. این حضور تاریخی در شرایطی انجام شد که جنگ تحمیلی توسط رژیم بعث عراق علیه ایران آغاز شده بود. شهید رجایی با حضور در شورای امنیت سازمان ملل و سخنرانی علیه رژیم بعث عراق، جنگ را نتیجه تجاوز این رژیم دانست و از جامعه جهانی خواست تا در برابر این تجاوز بایستند. در آن سخنرانی تاریخی، او با نشان دادن جای زخم‌های دوران شکنجه‌اش در زندان‌های رژیم شاه و رژیم آمریکا، پرده از جنایات رژیم‌های گذشته برداشت و از سازمان ملل خواست تا مسئولیت خود در دفاع از مظلومان را ایفا کند. وی اظهار داشت:«من به مدت دو سال در زندان‌های رژیم شاه معدوم و زندانی کارتر و آمریکا بودم. آثار شکنجه و سختی‌هایی که در زندان بر من روا شد، بعد از چهار سال هنوز بر بدنم نمایان است. من دو سال تمام ضربات شلاق‌های کارتر را بر پای خود احساس کردم و این در حالی است که ما با گروگان‌ها در جاسوس‌خانه، رفتاری کاملاً انسانی داریم.»

 

این سخنرانی شهید رجایی که در آن هنگام به‌طور نشسته از جایگاه هیئت ایرانی و نه از تریبون مشخص، انجام شد، یکی از به یاد ماندنی‌ترین نطق‌های مقامات ایران در تاریخ سازمان ملل بود. پس از این نطق، با بالا گرفتن حملات عراق علیه ایران و فشارهای سیاسی، ایران برای مدتی نتواست در نشست‌های بعدی سازمان ملل حضور داشته باشد.

 

 

 

حضور علی‌اکبر ولایتی در دوران جنگ

 

 

 

 

سخنرانی پرصلابت آیت‌الله خامنه‌ای؛اولین رئیس‌جمهور ایران در سازمان ملل

 

در سال ۱۳۶۶، آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای، رئیس‌جمهور وقت ایران، در مجمع عمومی سازمان ملل حضور یافت و در سخنرانی خود به جنگ ایران و عراق، سیاست‌های قدرت‌های غربی، و نیز بی‌طرفی سازمان ملل در قبال این جنگ پرداخت. ایشان با قاطعیت اعلام کردند که ملت ایران در برابر تجاوزگر ایستاده و به دفاع از تمامیت ارضی خود ادامه خواهد داد. همچنین، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به‌طور خاص به ساختار سازمان ملل و نقد حق وتوی پنج کشور دائمی شورای امنیت اشاره کردند و خواستار اصلاحات در این نهاد شدند.

 

ایشان همچنین برای اولین بار در این سطح، موضوع جایگاه زن در اسلام را مطرح کردند و بر لزوم حفظ منزلت و حقوق زنان در جامعه جهانی تأکید کردند. این اظهارات تأثیر زیادی در عرصه جهانی داشت و توجه بسیاری از کشورهای جهان را به‌ویژه در حوزه حقوق بشر جلب کرد.

 

ایشان با مطرح کردن یک سوال اساسی در سازمان ملل مسئله تاثیربرانگیزی را مطرح کردند:«من مایلم از این تریبون آن سؤال را مطرح کنم. سؤال این است، که چرا دولت‌هایی که به روشنی و قاطعیت دانسته‌اند که رژیم عراق برافروزنده آتش جنگ و اقدام کننده‌ی به تجاوز است - و کم نیستند کسانی که این حقیقت را می‌دانند - در مقابل این جرم بزرگ و گناه بین‌المللی سکوت کرده‌اند؟ و چرا رسانه‌های گروهی عالم مسؤولیت عظیم خود در برابر وجدان بشریت و استیضاح تاریخ را در این مورد به فراموشی سپرده‌اند؟ ممکن است آشنایی به وضع رابطه سیاسی در دنیای امروز و هندسه معیوبی که سلطه قدرتهای بزرگ در روابط جهانی به وجود آورده کلید حل این معما باشد، و این از نظر ملت ما پوشیده نیست.»

 

اما سؤالی که هیچ پاسخ قانع کننده‌ای برای آن نمی‌توان یافت این است که چرا شورای امنیت سازمان ملل، ارگانی که اساساً برای مقابله با تجاوز و تأمین امنیت بین‌المللی به وجود آمده، در قبال این تجاوز به کلی وظیفه‌ی خود را از یاد برد و حتی ضد آن عمل کرد؟»

 

 

 

حضور مبهم هاشمی رفسنجانی در سازمان ملل

کمترین میزان حضور در مجامع عمومی سازمان ملل را در دوران هاشمی رفسنجانی شاهد بوده‌ایم. هیچ متن انگلیسی یا فارسی یا به هر زبان دیگری با عنوان متن سخنرانی هاشمی در مجمع عمومی سازمان ملل وجود ندارد، با این حال برخی رسانه‌ها نقل‌قول و خاطره‌ای از زبان هاشمی درج و نتیجه‌گیری می‌کنند که او یکبار در سال ۷۰ به سازمان ملل و نیویورک سفر کرده است. این قول، خاطره‌ای است که هاشمی در ۲۹ آذر سال ۷۰ بیان کرده است: "من که سخنران بودم احساس کردم جو کنفرانس قبضه شده و همه چشم‌های خود را بر روی متن سخنرانی دوخته‌اند. وقتی سخنرانی تمام شد دست زدن حاضرین شروع شد و دیگر پایان دست زدن مشکل به نظر می‌رسید. همه سلاطین، روسای جمهور و دیگر شخصیت‌ها از تشویق دست بر نمی‌داشتند. وقتی من سرجای خود نشسته بودم صف‌های بسیاری بسته شده بود و این امر در جمع شاهان، روسای جمهور و وزرای خارجه مرسوم نیست و کمتر اتفاق می‌افتد …" (ماهنامه بیان – مدیر مسئول: علی اکبر محتشمی پور – دی ماه ۱۳۷۰)

 

کمال خرازی وزیر امور خارجه کشورمان در این نشست‌ها به‌ جای رئیس جمهور وقت ایران حضور می‌یافت و در اکثر محورهای سخنرانی‌های خود به‌ نظام تحریم‌ها به‌ عنوان نظامی ظالمانه اشاره می‌کرد که کشورهای غربی در قبال ایران در پیش‌گرفته‌اند.

 

 

 

سید محمد خاتمی و گفت‌وگوی تمدن‌ها

 

سید محمد خاتمی، رئیس‌جمهور پیشین ایران، در سال ۱۳۷۷ در نشست مجمع عمومی سازمان ملل، طرح "گفت‌وگوی تمدن‌ها" را مطرح کرد که در مقابل نظریه «جنگ تمدن‌ها» قرار داشت. او در سخنرانی‌اش بر اهمیت همزیستی مسالمت‌آمیز تمدن‌ها و ضرورت گفت‌وگو بین فرهنگ‌ها و ملل مختلف جهان تأکید کرد. در پی این سخنرانی، سال ۲۰۰۱ به‌عنوان سال گفت‌وگوی تمدن‌ها از سوی سازمان ملل اعلام شد. 

 

او دو سال بعد در سال ۷۹ نیز در آخرین حضور خود در مجمع عمومی سازمان ملل بار دیگر به دفاع از طرح پیشنهادی‌اش درباره گفت‌وگوی تمدن‌ها پرداخت، اما در همان سال نیز جنگ آمریکا علیه عراق اتفاق افتاد و نشان داد که برخی رهبران دنیا به سردمداری رئیس‌جمهور ایالات‌متحده بیشتر به دنبال نشان دادن درست بودن فرضیه «جنگ تمدن‌ها» هانتینگتون هستند تا گفت‌وگوی تمدن‌ها!

 

 

 

انتقاد محمود احمدی‌نژاد از آمریکا در سازمان ملل

 

محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور پیشین ایران، در دوران ریاست‌جمهوری‌اش با سیاست خارجی تهاجمی خود به‌ویژه در مجمع عمومی سازمان ملل شناخته می‌شد. او در نخستین سال‌های حضورش در مجمع عمومی، به مسائل هسته‌ای و همچنین زیر سؤال بردن هولوکاست پرداخت. احمدی‌نژاد همچنین درخواست تشکیل کمیته حقیقت‌یاب برای بررسی حوادث ۱۱ سپتامبر را مطرح کرد و با انتقاد از ساختار شورای امنیت سازمان ملل، خواستار اصلاحات در این نهاد شد. در این دوران، سیاست‌های خارجی آمریکا و غرب در قبال ایران و تحریم‌ها نیز در کانون سخنرانی‌های او قرار گرفت.

 

 

 

حسن روحانی؛ دیپلماسی و برجام

 

حجت‌الاسلام حسن روحانی، رئیس‌جمهور اسبق ایران، در نخستین سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۱۳۹۲، طرح "جهان علیه خشونت و افراط‌گرایی" را مطرح کرد و از ضرورت تبدیل «ائتلاف برای جنگ» به «ائتلاف برای صلح» در سراسر جهان سخن گفت. وی همچنین بر حق ایران در دستیابی به انرژی هسته‌ای و استفاده صلح‌آمیز از آن تأکید کرد.

 

در سال‌های بعد، سخنرانی‌های روحانی بیشتر حول محور توافق هسته‌ای (برجام) و لزوم اجرای کامل آن از سوی تمامی طرفین بود. روحانی به‌ویژه از آمریکا به‌خاطر نقض تعهدات خود در برجام انتقاد کرد و بر ضرورت پایبندی به این توافق تأکید نمود.

 

 

 

شهید رئیسی و بالابردن قرآن در سازمان ملل

 

سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور شهید ایران، دو بار در نشست مجمع عمومی سازمان ملل حضور یافت. اولین حضور او در سال ۱۴۰۰ در نیویورک بود، که در آن سخنرانی، رئیسی با تأکید بر مسائلی چون استقلال ایران، مقابله با سلطه‌جویی غرب، و اصلاحات جهانی در نهادهای بین‌المللی، حضور خود را به‌عنوان نماینده‌ای از سوی ایران در مجمع عمومی اعلام کرد.

 

رئیسی در سخنرانی خود، بر موارد مختلفی از جمله تحمیل هویت غربی و شکست پروژه‌های سلطه‌گرانه تأکید کرد. او در سخنرانی خود به‌ویژه به وضعیت منطقه اشاره کرد و گفت:«آنچه امروز در منطقه دیده می‌شود بیانگر آن است که نه‌تنها سلطه‌گر و تفکر سلطه‌گری بلکه پروژه تحمیل هویت غربی شکست خورده است. نتیجه هژمونی‌طلبی، خونریزی و بی‌ثباتی و نهایتاً شکست و فرار است. سیاست ما حفظ ثبات و تمامیت ارضی همه کشورهای منطقه است.»

 

در هفتاد و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد قرآن هنگام سخنرانی قرآن را به دست گرفت و به نمایندگان کشورهای جهان نشان داد و با محکوم کردن قرآن سوزی در کشورهای غربی گفت: قرآن کلام خداوند و کتابی است که انسان را به عقلانیت، معنویت، عدالت، اخلاق و حق‌باوری دعوت می‌کند. سه رکن اساسی در قرآن، توحید، عدالت و کرامت انسانی است که تامین کننده سعادت بشر است. مگر قرآن چه فرموده است که کینه‌های مستکبرین و ارباب قدرت و ثروت را برانگیخته است؟ قرآن می‌فرماید ای بشر؛ ستم و تفرقه را نپذیر. با این رهنمود می ‎توان جهانی از کرامت و عظمت ساخت.

 

 

 

مسعود پزشکیان؛ هفتمین رئیس جمهور ایران در سازمان ملل

 

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور وقت ایران، در سال ۱۴۰۳ در نشست هفتاد و نهم مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کرد. او در این سخنرانی، جنایات رژیم صهیونیستی در غزه و لبنان را محکوم کرد و از جامعه جهانی خواست تا این جنایات را متوقف کند. او همچنین در رابطه با بحران فلسطین پیشنهاد برگزاری همه‌پرسی برای تعیین آینده مردم فلسطین را مطرح کرد و بر حقوق ملت‌های مظلوم در جهان تأکید نمود. پزشکیان همچنین با اشاره به جنایات رژیم اسرائیل در فلسطین و لبنان، به‌ویژه به نسل‌کشی‌ها و حملات به مردم بی‌گناه، موضع جمهوری اسلامی ایران را در حمایت از جنبش‌های آزادی‌بخش و دفاع از حقوق بشر توضیح داد.

 

پزشکیان همچنین به ساختار شورای امنیت سازمان ملل و عدم توانایی آن در جلوگیری از جنگ‌ها و بحران‌های جهانی اعتراض کرد و از لزوم اصلاحات اساسی در این نهاد سخن گفت. این سخنرانی پزشکیان در شرایطی انجام شد که رژیم صهیونیستی همچنان به حملات خود علیه مردم فلسطین ادامه می‌داد و واکنش جهانی نسبت به این جنایات به‌شدت مورد بحث قرار داشت.

 

رئیس‌جمهور کشورمان قرار است در روز چهارشنبه (۲ مهر) حدود ساعت ۱۸ به وقت تهران برای دومین بار از رمان ریاست جمهوری خود در مجمع عمومی سازمان ملل به سخنرانی بپردازد.محسن حاجی‌میرزایی به‌عنوان رئیس دفتر رئیس‌جمهور، سید مهدی طباطبایی به‌عنوان معاون اطلاع‌رسانی و مهدی سنایی به‌عنوان مشاور سیاسی رئیس‌جمهور و سید عباس موسوی معاون تشریفات نهاد ریاست‌جمهوری، پزشکیان را در سفر به نیویورک همراهی خواهند کرد.