دانشجوی بسیجی سلاح ضد پهپاد ساخت/ شکار ریزپرنده‌ها با اختراع جدید یک همدانی
به گزارش خبرنگار دانش و فناوری گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، در عصری که نبردهای آینده با فناوری‌های بدون سرنشین و هوشمند گره خورده است، تهدیدات ناشی از ریزپرنده‌ها و پهپادهای کوچک به یکی از جدی‌ترین چالش‌های امنیتی و نظامی برای حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی در سراسر جهان تبدیل شده است.
در همین راستا، یک دانشجوی نخبه رشته مهندسی مکانیک از بسیج علمی همدان، با درک عمیق از این نیاز استراتژیک، دست به ابتکاری خلاقانه زده و مهمات تخصصی ضد ریزپرنده برای استفاده در سلاح‌های متداول شات‌گان را طراحی و تولید کرده است.
این اختراع که با کمترین هزینه و با تکیه بر دانش بومی توسعه یافته، راهکاری هوشمندانه و کارآمد برای مقابله با پهپادهای متخاصم در لایه‌های دفاعی کوتاه‌برد ارائه می‌دهد.
نگاهی فنی به این محصول نظامی، "گلوله شکارچی پرنده‌های کوچک" چگونه عمل می‌کند؟
این اختراع که در اختراعات برگزیده سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری با عنوان "گلوله شکارچی پرنده‌های کوچک" به ثبت رسیده، یک مهمات گیج ۱۲ است که به طور خاص برای از کار انداختن ریزپرنده‌ها طراحی شده است.
برخلاف مهمات متعارف که بر پایه انرژی جنبشی یا مواد منفجره عمل میکنند، این "گلوله هوشمند" از یک مکانیزم فیزیکی برای مهار هدف بهره می‌برد.
ساختار این مهمات شامل یک پوکه استاندارد شات‌گان (گیج ۱۲) است که درون آن به جای ساچمه، مجموعه‌ای از چند وزنه (در تصاویر ارائه شده، پنج وزنه سربی دیده می‌شود) قرار گرفته که توسط رشته‌های نایلونی یا ابریشمی بسیار مقاوم به یکدیگر متصل شده‌اند. پس از شلیک از سلاح، این مجموعه از لوله خارج شده و بر اثر نیروی گریز از مرکز، وزنه‌ها از یکدیگر فاصله گرفته و شبکه‌ای شبیه به یک "تور" در هوا ایجاد میکنند.
این تور در حال چرخش، با سرعت به سمت پهپاد هدف حرکت کرده و پس از برخورد، رشته‌های آن به دور ملخ‌ها یا بدنه پرنده می‌پیچد. درگیری این رشته‌ها با روتورهای در حال چرخش، بلافاصله باعث از کار افتادن موتورها و سقوط کنترل‌شده پهپاد می‌شود.
بر اساس اطلاعات فنی ارائه شده، این مهمات دارای برد عملیاتی ۱۰۰ متر و شعاع پوششی در آسمان معادل ۱/۵ متر است. این مشخصات نشان می‌دهد که این سلاح برای درگیری با اهدافی در حلقه آخر پدافندی (Point Defense) و در فواصل نزدیک، گزینه‌ای ایده‌آل محسوب می‌شود.
مزایا و کاربردهای استراتژیک نظامی
از منظر نظامی، این اختراع ساده اما هوشمندانه، دارای مزایای قابل توجهی است که آن را به یک ابزار تاکتیکی ارزشمند تبدیل می‌کند:
۱. سادگی و هزینه پایین: یکی از بزرگ‌ترین مزایای این طرح، عدم نیاز به فناوری‌های پیچیده و گران‌قیمت است. این مهمات با استفاده از سلاح‌های استاندارد و ارزان‌قیمت شات‌گان که به وفور در تمامی یگان‌های نظامی و انتظامی یافت می‌شود، قابل استفاده است. این ویژگی، امکان تجهیز سریع و گسترده نیروها برای مقابله با تهدیدات ریزپرنده را فراهم می‌کند.
۲. ایمنی بالا در محیط‌های شهری و حساس: برخلاف سیستم‌های موشکی یا توپخانه‌ای که استفاده از آنها در محیط‌های شهری یا در نزدیکی تاسیسات حساس (مانند پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها یا فرودگاه‌ها) به دلیل خطر آسیب‌های جانبی تقریباً غیرممکن است، این مهمات یک راهکار "غیرکینتیکی" (Soft Kill) محسوب می‌شود.
حمله ریزپرنده دشمن صهیونیستی به پالایشگاه بوشهر
از آنجایی که هیچ انفجاری رخ نمی‌دهد و تنها هدف آن به دام انداختن پهپاد است، خطر آسیب به افراد یا تجهیزات در محیط اطراف به حداقل می‌رسد.
۳. امکان بازیابی پهپاد متخاصم: با ساقط کردن پهپاد بدون انهدام کامل آن، این فرصت برای نیروهای اطلاعاتی و فنی فراهم می‌شود که لاشه پرنده را جهت تحلیل، شناسایی فناوری‌های به کار رفته در آن، و ردیابی منشأ حمله مورد بررسی قرار دهند. این یک مزیت اطلاعاتی بسیار مهم در نبردهای مدرن است.
۴. واکنش سریع: در سناریوهایی که یک ریزپرنده به صورت ناگهانی در یک فضای محدود مانند محوطه یک پایگاه نظامی یا یک مرکز دولتی ظاهر می‌شود، یک نیروی نگهبان مجهز به شات‌گان و این مهمات میتواند در چند ثانیه واکنش نشان داده و تهدید را خنثی کند. این سرعت عمل با سیستم‌های پیچیده پدافندی که نیازمند زمان برای قفل راداری و شلیک هستند، قابل مقایسه نیست.
کاربردهای عملیاتی، از حفاظت فرودگاه‌ها تا برجک های نگهبانی
کاربرد اصلی این اختراع، حفاظت از نقاط حساس در برابر پهپادهای شناسایی، جاسوسی یا انتحاری کوچک است. این مهمات برای "صیانت و نگهبانی از مرزهای هوایی و همچنین محافظت از مناطق نظامی، فرودگاه‌ها و مناطقی که نباید پرنده‌های کوچک بر روی آنها پرواز نمایند" طراحی شده است.
در فرودگاه‌ها: جلوگیری از ورود پهپاد به حریم هوایی فرودگاه که میتواند باعث اختلال در پروازها یا حتی برخورد با هواپیماها شود.
در پایگاه‌های نظامی و مراکز حفاظت شده: ایجاد یک لایه دفاعی ارزان و در دسترس برای مقابله با پهپادهایی که ممکن است از سد دفاعی اصلی عبور کرده باشند. در واقع نگهبانان بالای برجک ها در کنار کلاشنیکف و ژ3 به این سلاح ها هم مجهز میشوند و متناسب با هدف مهاجم سلاح را انتخاب میکنند.
تیم‌های حفاظت شخصیت‌ها:
حضور جمر ضد ریزپرنده در کاروان اسکورت وزیر کشور
محافظان می‌توانند از این مهمات برای مقابله با پهپادهای تروریستی که قصد حمله به کاروان‌ها یا تجمعات را دارند، استفاده کنند. از اواخر دهه نود بحث مقابله با ریزپرنده ها هم به تیم های حفاظت از شخصیت اضافه شده است و هم در قالب دفاع سخت و هم دفاع نرم راهکار هایی اخذ شده است.
مقایسه با نمونه‌های مشابه جهانی و جایگاه این اختراع
ایده استفاده از تور برای شکار پهپادها یک مفهوم جدید نیست و شرکت‌های مختلفی در جهان سیستم‌های مشابهی مانند تفنگ‌های بادی پرتاب‌کننده تور یا پهپادهای شکارچی مجهز به تور را توسعه داده‌اند. با این حال، نوآوری دانشجوی بسیجی همدانی در ادغام این مکانیزم در یک پلتفرم ساده، ارزان و در دسترس مانند مهمات شات‌گان نهفته است. این رویکرد، ضمن حفظ کارایی، هزینه‌ها را به شدت کاهش داده و آن را به یک ابزار دفاعی مردمی و همگانی تبدیل می‌کند.
گامی مهم در رفع ضعف های جنگ 12 روزه
اختراع "گلوله شکارچی پرنده‌های کوچک" نمونه‌ای درخشان از تفکربسیجی خلاق، نیازسنجی دقیق و تکیه بر توان داخلی است. این طرح نشان می‌دهد که برای مقابله با پیچیده‌ترین تهدیدات مدرن، همیشه نیاز به راهکارهای پرهزینه و وارداتی نیست. حمایت از چنین نخبگان و ایده‌های نوآورانه‌ای میتواند پایه‌های صنعت دفاعی کشور را مستحکم‌تر کرده و ایران را در مسیر توسعه یک سیستم پدافندی چندلایه و بومی که قادر به مقابله با هر نوع تهدیدی در هر سطحی باشد، یاری رساند.
این اختراع ساده، گامی بزرگ در جهت توانمندسازی نیروهای عملیاتی برای مواجهه با جنگ‌های آینده است و حمایت دولت و تخصیص بودجه برای تحقیقات طرح های مشابه میتواند نقش مهمی در جذب جوانان به حل معضلات امنیت ملی کشور داشته باشد.
